Erfenis verdelen
Een erfenis waarbij meer dan één erfenis aan de kant van de erfgenaam is betrokken, leidt tot een actie van de kant van de erfgenamen nadat de erfenis heeft plaatsgevonden. De meervoudige erfgenamen hebben niet alleen de plicht om eventuele successierechten te corrigeren, bijvoorbeeld oude schulden van de erflater, maar moeten vooral de bestaande erfenis onderling verdelen.
Gelukkig zijn de erfgenamen die van de erflater gedetailleerde richtlijnen hebben gekregen voor de verdeling van zijn vermogen. Als de erflater bijvoorbeeld in zijn testament specifiek aan de erfgenamen heeft aangegeven welke erfgenaam welke nalatenschap moet krijgen en of erfgenaam A een contante verevening aan erfgenamen B en C moet doen, dan is er voor de erfgenamen meestal weinig reden om te argumenteren. In de loop van het boedelgeschil moeten de erfgenamen gewoon de specificaties van de erflater respecteren en uitvoeren en zo de erfenis krijgen die voor hen bestemd is.
Erfgenamen zonder instructies van de erflater
Helaas zijn er slechts in de meest zeldzame gevallen gedetailleerde instructies van de erflater voor het boedelgeschil voor de erfgenamen. Veel gebruikelijker zijn de gevallen waarin de erflater tijdens zijn leven helemaal geen testament heeft gemaakt en de familieleden en nabestaanden als wettige erfgenamen worden opgeroepen om na te denken over de verdeling van het vermogen van de erflater. En zelfs als de erflater zijn nageslacht heeft nagelaten met een formeel geldig testament, kan de erflater slechts in uitzonderlijke gevallen informatie vinden over hoe hij de verdeling van de erfenis voor ogen had. Integendeel, testamenten zijn vaak beperkt tot het specificeren van welke personen erfgenamen moeten zijn. Als er echter meer dan één erfgenaam in een testament wordt vermeld, vormen de verschillende erfgenamen onvermijdelijk een zogenaamde erfgenaam, waarover moet worden gesproken.
Het normale geval zonder onroerend goed in de nalatenschap
Wat eenvoudig klinkt, is in de praktijk vaak een vervelende klus. Een consensueel geschil veronderstelt dat de erfgenamen het eens zijn over de verdeling van de nalatenschap. Een erfgenaam kan in beginsel niet eisen dat een bepaalde nalatenschap als enige eigendom aan hem wordt overgedragen. In plaats daarvan moeten alle erfgenamen groen licht geven voor de verdeling van de nalatenschap in de kamer. Als de erfgenamen dus overeenkomen dat erfgenaam A al het geld krijgt, erfgenaam B de aandelen en erfgenaam C de oldtimer-incasso van de erflater, dan staat niets een overeenkomstige erfrechtovereenkomst en de uitvoering daarvan in de weg.
Zolang er geen onroerend goed in de nalatenschap aanwezig is of bijvoorbeeld een BV-aandeel dat alleen door middel van een notariële overeenkomst kan worden overgedragen van de gemeenschap van erfgenamen naar de individuele erfgenamen, kan ook een geschilovereenkomst tussen de erfgenamen worden gesloten en vormvrij uitgevoerd.
Moet de geschillenovereenkomst notarieel worden vastgelegd?
Het wordt ingewikkelder als de nalatenschap onroerend goed of een ander goed bevat dat alleen effectief kan worden overgedragen door middel van een notariële overeenkomst. In deze gevallen ontkomen de erfgenamen er niet aan om een notaris te bezoeken en daar – tegen een vergoeding – in ieder geval in relatie tot de woning bijvoorbeeld een erfrechtovereenkomst notarieel te laten vastleggen.
De erfgenamen hebben dus de mogelijkheid om een zogenaamd deelbouwgeschil met betrekking tot het onroerend goed te laten bekrachtigen door een notaris. In een dergelijke notariële overeenkomst kunnen de erfgenamen A, B en C zich er bijvoorbeeld toe verbinden de eigendom van de nalatenschap alleen over te dragen aan erfgenaam C. In ruil daarvoor kan erfgenaam C zich in dit contract verbinden tot betaling van X euro aan erfgenamen A en B.
Een erfgenaam kan zijn deel van de erfenis overdragen
De wet biedt een extra alternatief voor de individuele erfgenamen die gevangen zitten in een gemeenschap van erfgenamen. Daarna kan elke erfgenaam over zijn deel van de erfenis beschikken. Het gaat echter altijd alleen om de overdracht van de gehele erfenis. Anderzijds mag een erfgenaam niet beschikken over zijn – ideale – deel van een bepaalde nalatenschap. Aan wie de mede-erfgenaam zijn erfenis overdraagt, is aan hem. De verkrijger van de erfenis kan dus een andere mede-erfgenaam zijn, maar ook een eventuele derde. Als de erfgenaam zijn aandeel echter aan een derde niet-erfgenaam verkoopt, hebben de overblijvende erfgenamen het recht van eerste weigering. Het contract waarmee de erfgenaam zijn deel van de erfenis heeft, vereist ook notariële certificering.
Overigens kun je nog meer over deze materie lezen op erfrechtonline.nl.